ÇOCUKLARLA ETKİLİ İLETİŞİMİN SIRLARI

İletişim, kişilerin birbirlerine bilinçli ya da bilinçsiz olarak duygu ve düşüncelerini aktardıkları bir süreçtir. Bu sürecin başarıyla sonuçlanması bireylerin yaşamındaki mutluluğun temelini oluşturur, aile de bu gelişimin ilk şekillendiği yerdir.

Çocukların bilişsel, duygusal ve sosyal kimliklerinin sağlıklı şekilde gelişme gösterebilmesi için anne babalarıyla sağlıklı ilişkinin kurulması gereklidir. Bu da çocukla kurulan etkili iletişim dili ile oluşur. Çocuk bu iletişim dilini doğru öğrenerek büyüdüğünde özgüveni ve empati becerisi güçlenir, düşünce ve duygularını ifade etme alışkanlığı kazanır.

Birbirine karşı saygılı, anlayışlı, ilkeli ve empatik bir aile yapısı çocuk için önemli olduğu kadar eşler arasındaki ilişki için de gereklidir. Anne babasının birbiriyle olumlu diyalog içinde olduğunu gören çocuk, duygusal duyum içinde kendini mutlu ve güvenli hisseder.

Peki çocuklarımızın sevgi, saygı, anlayış, huzur ve mutluluk duyacakları bir ortamı nasıl sağlayabiliriz?

İşte bunun için ufak sihirli dokunuşlar:

· Aile içi iletişimin öncelikli koşulu bu kanalın her zaman açık tutulmasıdır. Çocukla yapılan yargılayıcı, suçlayıcı konuşmalar bu kanalın kapanmasını sağlar. Konuşma engelinin ortadan kalktığı açık iletişimi yüreklendiren ifadelerin temelinde ise “ben dili” ve “empatik” yaklaşım vardır. Olumlu ya da olumsuz davranışa karşı gösterilecek tutum, sadece ve sadece davranışa yapılmalıdır.

Örneğin, sürekli konuşan çocuğa “sus artık, yeter” denildiğinde çocukla iletişim kapanmıştır. Buna karşın “Bu kadar çok konuşma varken dikkatimi toplamam çok zor” şeklinde kurulmuş bir cümle, suçlama ve yargılama içermediği için çocukla iletişimi geliştirmeye dönüktür.

Etkili iletişimin altın kurallarından bir de dinlemektir. Anne veya baba kendisini duyurmaya çalışmadan önce karşısındakini duymaya, dinlemeye, anlamaya yönelmelidir. Etkin dinlemeye çocukla göz teması kurularak başlanmalıdır. Kendi görüşünü saygıyla dinleyen bir ebeveyn yanında çocuk duygularını, düşüncelerini tanır ve özgür bir ortamda kendini ifade eder.

Çocuğun aktif bir şekilde dinlendiğini ufak onay işaretleriyle gösterebilirsiniz. “Hafifçe baş sallamak”, “hıı... hıı...”, ” evet”, “seni anlıyorum” demek gibi.

· Çocuk eğitiminde en önemli bir diğer ilke ise tutarlılık ve kararlılıktır. Ebeveyn olarak ev içinde almış olduğunuz her yeni karar ya da koymuş olduğunuz her kural, kararlılık içinde uygulanmalıdır. Örneğin, çocuğunuzun saat dokuzda uyumasını istiyorsunuz ama bazı geceler saat on birde de uyumasına izin veriyorsunuz. Uyku saatiyle ilgili yaptığınız bu uygulama sizin çocuğunuzla çatışma yaşamanıza neden olacaktır. Oysa tutarlı yaklaşım ve takiple yerleştireceğiniz her olumlu davranış, çocuğunuzla ilişkinizi güçlendirecek, ev içi huzurunuzun artmasını sağlayacaktır.

· Aile içinde çocuğun bireysel kimliğini öne çıkaracak sorumluluklar vermek de çocukla kuracağınız ilişkiyi güçlendirecektir. Çocuğunuza gün içerisinde yaşına uygun sorumluluklar verin, yaşadığı sorunları çözmesine destek olun, çabasını yüreklendirin. Zorlandığı anlarda onun yerine müdahale edip çözüm üretmek yerine çözüm seçeneklerinin neler olduğunu keşfetmesi için sohbet ortamı yaratın. Çocuklarınızın çözümlerine güvenin. Bulduğu her çözüm ve aldığı sorumluluk onun gelişimini güçlendirecek, ona olgunluk kazandıracaktır.

· Ev içi ilişkilerinizde zaman yönetimi de ilişkileri olumsuz etkileyebilecek bir faktördür. Bu nedenle günlük yaşam planı ve düzenlemeye dikkat edin. Çocuğunuzun gün içinde yapacağı her şey yaşına uygun bir şekilde planlanmalıdır. Ne kadar süre televizyon izleyecek, tablet kullanacak, saat kaçta uyuyacak, oyuncaklarını ne zaman toplayacak gibi. Bunun bilincinde olan bir çocuk kendi sınırlarının farkına varacaktır.

Bu farkındalık çocukla duygusal doyum yaşamanıza fırsat verecek, onunla daha çok zaman geçirmenizi sağlayacaktır. Her akşam onunla özel aktiviteler oluşturun. Unutmayın bir çocuk için annenin yeri ayrı, babanın yeri ayrıdır. Her akşam sizlerle baş başa en az bir şey yapacağını bilmesi onu mutlu eder, rahatlatır ve ilişkinizi güçlendirir.

·Aile içi ilişkilerde verilen sözlerin yerine getirilmesi çocukların gelişimi için oldukça önemlidir. Anne baba olarak hem birbirinize hem de çocuğunuza verdiğiniz sözleri ertelemeyin, vazgeçmeyin. Alınan kararların ve verilen sözlerin yerine getiriliyor olması çocuğun en temel ihtiyaçlarından biri olan güven duygusunu güçlendirir.

· Çocuğunuz istenmeyen bir davranış yaptığında ebeveyn olarak konuyla ilgili gereken sınırları ve uyarıları yapmaktan çekinmeyin. Bu uyarılar çocuğun kimlik gelişimini örselemeyecek şekilde kısa, net ifadeler ile beklendik davranışa yönlendirme şeklinde olmalıdır. Ayrıca çocuğunuzun yaptığı yanlışları öğretim ve gelişim fırsatı olarak değerlendirin. Yaşanan herhangi bir durumda öncelikle çocuğunuzun olumlu yönlerini vurgulayın. Onu her zaman çok sevdiğinizi hissettirecek şekilde davranın, olumsuz davranışlarının nedenlerini çocuğunuzla tartışın, çözümle ilgili kararları onunla birlikte alın.

Sonuç olarak, unutmayalım ki iletişim öğrenilebilir ve geliştirilebilir bir beceridir.

Aile içi iletişim becerilerinin geliştirilmesi ve arttırılması demek, iletişim becerileri güçlü olan çocukların yetişmesi demektir. Bu çocuklar kendini iyi ifade eden, özgüveni yüksek, çevresine saygı duyan, kişilerle iletişim ve sosyalleşme sürecinde bir adım öne çıkan çocuklardır. Bu çocukları yetiştirmekse sevgi, sabır, emek ve özen ister.